Asimina Triloba (Pawpaw)
Als je maar ruimte hebt voor één fruitboom, laat het dan de Pawpaw zijn! De Pawpaw (niet te verwarren met de Papaja) is familie van tropische vruchten als de Cherimoya en de Zuurzak. Door een genetische afwijking is deze plant extreem winterhard en zeer geschikt voor het Nederlandse klimaat. De vruchten lijken op grote mango's en smaken fantastisch. Ik zou het beschrijven als een mix van banaan, ananas en mango. Je eet de Pawpaw door het vruchtvlees eruit te lepelen. Je kunt er ook likeur, jam en ijs van maken. Verder kun je Pawpaw gebruiken in elk recept waar normaal gesproken banaan in moet.
De meeste Pawpawsoorten zijn niet zelfbestuivend. Dat wil zeggen dat je minimaal twee bomen nodig hebt om vruchten te krijgen. Er bestaan echter enkele cultivars die wel zelfbestuivend zijn. Als je geen ruimte hebt voor twee bomen, vraag dan om de cultivar "Prima 1216".
Je zult je misschien afvragen hoe het komt dat deze heerlijke vruchten niet in de supermarkt liggen. Dit is eenvoudig te verklaren. De vruchten zijn namelijk maar zeer beperkt houdbaar. Ze dienen na de oogst binnen enkele dagen gegeten of ingevroren te worden. Hierdoor hebben de vruchten weinig commerciële waarde.
Zie ook dit leerzame filmpje van Sjef van Dongen: https://www.youtube.com/watch?v=zDQaSY6q5lM
Herkomst: Verenigde Staten
Vorsttolerantie: -28C
Standplaats: Volle zon
Aandachtspunten: De grond moet goed doorlatend zijn.
Winterbescherming: Geen
Bladverliezend: Ja
Te koop bij: Country Winery, www.countrywinery.nl
Gruenplant: www.gruenplant.de
Pflanzmich: www.pflanzmich.de
Ugni Molinae (Chileense Guave)
De Chileense Guave is een mooie struik die in het voorjaar prachtig wijnrood blad heeft. De foto links is vandaag (10 mei) gemaakt in mijn tuin. Je ziet de bloemen tevoorschijn komen. De vruchten zijn tegen het eind van de zomer rijp en hebben een zoete tropische smaak.
Herkomst: Chili
Vorsttolerantie: minimaal -13C (waarschijnlijk meer)
Standplaats: Zon tot halfschaduw
Aandachtspunten: Geen
Winterbescherming: Bij temperaturen onder -10 inpakken met vliesdoek of een plantenhoes.
Bladverliezend: Nee
Te koop bij: The Natural World: www.naturalworld.nl
Acca Sellowiana (Ananasguave of Feijoa)
De Braziliaanse Ananasguave is een struik/boom met een hoge sierwaarde. De stam is roodbruin, het blad zilvergrijs en er komen prachtige eetbare roze bloemen met rode meeldraden aan. Wil je vruchten? Laat de bloemen aan de struik en je wordt beloond met groene vruchten die smaken naar een mix van ananas en aardbei.
Herkomst: Brazilië
Vorsttolerantie: -12C (kan bij strenge vorst blad laten vallen, maar groeit vaak in het voorjaar weer terug)
Standplaats: Zon tot halfschaduw
Aandachtspunten: Ik raad aan om deze plant zo klein mogelijk te kopen, zodat de plant snel aanslaat. Dit komt de winterhardheid ten goede. Geef hem een beschutte plaats, bij voorkeur tegen een zuidmuur.
Winterbescherming: Bij temperaturen onder -9 inpakken met vliesdoek of een plantenhoes.
Bladverliezend: Nee
Te koop bij: Andrewsgarden: www.andrewsgarden.be (kleine exemplaren)
Mypalmshop: www.mypalmshop.nl
Ficus Carica (Vijg)
De vijgenboom wordt steeds vaker aangeplant in Nederland, en niet zonder reden. Het handvormige blad lijkt op dat van de Papaja, en de boom is elk jaar goed voor een prima oogst. De vruchten rijpen af in het begin van de herfst. De boom vraagt heel weinig onderhoud.
Herkomst: Afghanistan
Vorsttolerantie: -20C
Standplaats: Volle zon
Aandachtspunten: Geen
Winterbescherming: Geen
Bladverliezend: Ja
Te koop bij: Algemeen verkrijgbaar
Eriobotrya Japonica (Loquat/Japanse Wolmispel)
De Loquat is zonder twijfel een van de mooiste bomen in mijn tuin. De boom oogt zeer tropisch en geeft heerlijke zoetzure vruchten. Nadeel is dat de bloei in het vroege voorjaar plaatsvindt, en dat er dan relatief weinig insecten zijn om de bloemen te bestuiven. Ook kunnen de vruchten door late nachtvorst kapotvriezen. Vorig jaar kon ik uiteindelijk twee vruchten oogsten, dus verwacht er niet te veel van. Desondanks een juweel voor de tuin. De vruchten zijn soms verkrijgbaar bij de Turkse supermarkt.
Herkomst: Japan
Vorsttolerantie: Minimaal -14C
Standplaats: Volle zon
Aandachtspunten: Deze boom houdt niet van natte voeten. Zorg voor goed doorlatende grond.
Winterbescherming: Bij temperaturen onder -10 inpakken met vliesdoek of een plantenhoes.
Bladverliezend: Nee
Te koop bij: Mypalmshop: www.mypalmshop.nl (koop de boom van 150+cm als je een boom op stam wilt).
Punica Granatum (Granaatappelboom)
De Granaatappelboom is in verschillende varianten verkrijgbaar. Zo zijn ze er als kleine struik (de variant Nana), of als middelgrote boom. De boom krijgt in de zomer mooie rode bloemen. Van de vruchten wordt grenadine gemaakt.
Herkomst: Iran, Noord-India
Vorsttolerantie: -14C (mits goed geworteld)
Standplaats: Zon tot halfschaduw
Aandachtspunten: Ik raad aan om deze plant zo klein mogelijk te kopen, zodat de plant snel aanslaat. Dit komt de winterhardheid ten goede. Geef hem een beschutte plaats, bij voorkeur tegen een zuidmuur.
Winterbescherming: Bij temperaturen onder -10 inpakken met vliesdoek of een plantenhoes.
Bladverliezend: Ja
Te koop bij: Algemeen verkrijgbaar
Prunus Dulcis (Amandelboom)
Altijd al je eigen Amaretto willen maken? Dan is een amandelboom misschien iets voor jou. Hij groeit snel en kan heel wat vorst verdragen. Pluk de vruchten nooit van de boom, maar wacht tot ze van de boom vallen.
Herkomst: Iran
Vorsttolerantie: -20C
Standplaats: Volle zon
Aandachtspunten: De plant laat na de bloei ongeveer 80 % van de vruchten vallen. Dit is normaal.
Winterbescherming: Geen
Bladverliezend: Ja
Te koop bij: Algemeen verkrijgbaar
Zingiber Mioga (Japanse gember)
Naast de vele siergembers heb ik enkele eetbare gembers in de tuin. De Zingiber Mioga is prima winterhard. De cultivar "Dancing Crane" heeft mooi witgroen blad (foto rechts). Tegen het einde van de zomer komen de bloemknoppen naar boven (naast de gember). Deze bloemknoppen kun je oogsten en gebruiken als gember. De Japanners gebruiken ook de jonge scheuten voor de Sushi.
Herkomst: Japan
Vorsttolerantie: -20C
Standplaats: Halfschaduw
Aandachtspunten: De oudere scheuten en de rizomen (gemberwortel) van deze soort zijn giftig. Deze delen van de plant zijn niet geschikt voor consumptie!
Winterbescherming: Geen
Bladverliezend: Ja
Te koop bij: Bijzondere tuinplanten: www.bijzondere-tuinplanten.nl
Vreeken's zaden: www.vreeken.nl
Morning Glory: www.kwekerijmorningglory.nl
Eetbaargoed: www.eetbaargoed.nl
Olea Europaea (Olijfboom)
Een onmisbare boom in de Middellandse Zeetuin. De olijfboom staat bij mij al vele jaren zonder bescherming in de volle grond, en geeft ieder jaar een mooie oogst.
Herkomst: Zuid-Europa, Azië, Noord-Afrika
Vorsttolerantie: -12 tot -15C (afhankelijk van de ondersoort)
Standplaats: Volle zon
Aandachtspunten: De olijfboom verliest ieder jaar een deel van zijn bladeren. Deze worden eerst geel. Dit is een normaal proces. Als meer dan 1/3 van het blad geel wordt geef je te veel of te weinig water.
Winterbescherming: Geen. Inpakken met vliesdoek of een plantenhoes bij temperaturen lager dan -10.
Bladverliezend: Nee
Te koop bij: Algemeen verkrijgbaar
Citrusbomen
Bij citrusbomen denken we al gauw aan de grote commerciële plantages in de landen rond de Middellandse Zee. Wat echter maar weinig mensen weten is dat er ook een aantal winterharde citrussoorten zijn. Deze soorten zijn om uiteenlopende redenen minder interessant voor de commerciële markt, maar juist zeer geschikt voor onze tuinen.
Citrusbomen worden doorgaans geënt op een onderstam van een andere citrusboom. De onderstam bepaalt mede de winterhardheid. In Nederland zijn alleen citrusbomen die geënt zijn op de Poncirus Trifoliata geschikt voor de volle grond. Vraag dit bij aankoop na. Kunnen ze je geen antwoord geven, ga er dan van uit dat de boom niet geschikt is voor de volle grond.
Te koop bij:
Adavo: www.rakytnik.com (site in het Tsjechisch, maar stuur gewoon een mail. De eigenaar spreekt goed Engels. Site kun je evt. vertalen met Google Translate).
Citrusbali: www.citrusbali.nl
Agrumi Lenzi: www.agrumilenzi.it
Eisenhut: www.eisenhut.ch
Arche du Livradois: www.archedulivradois.fr
Ikzelf heb de volgende soorten in de volle grond.
Citrus Junos no. 3 (Yuzu no.3)
De Yuzu lijkt op een citroen en geldt in Japan als een delicatesse. Het sap is weleens te koop in Aziatische toko's en kan makkelijk 10 euro per flesje kosten. Een prima citroenvervanger die je ook terugvindt in het vegan ijs van Professor Grunschnabel.
Ik heb mijn Yuzuboompjes destijds besteld bij kwekerij Adavo in Tsjechië. Het is een speciale variant die volgens de kweker -18C kan verdragen en zeer goede vruchten geeft. Na een week met temperaturen rond de -10 hadden de boompjes bij mij geen schade. De groei zit er inmiddels goed in, al is het nog wachten op de eerste vruchten. Ik heb op Duitse internetfora gezien dat mensen daar kistenvol Yuzu's konden oogsten, terwijl het klimaat daar minder goed is dan hier in Nederland.
Herkomst: Japan
Vorsttolerantie: -12C tot -18C (afhankelijk van de soort)
Standplaats: Zon tot halfschaduw
Aandachtspunten: Ik raad aan om deze plant zo klein mogelijk te kopen, zodat de plant snel aanslaat. Dit komt de winterhardheid ten goede. Geef hem een beschutte plaats, bij voorkeur tegen een zuidmuur. De plant heeft scherpe naalden.
Winterbescherming: Bij temperaturen onder -10 inpakken met vliesdoek of een plantenhoes.
Bladverliezend: Nee
Citrus ichangensis x C. Maxima (Ichang Lemon)
De Ichang Lemon is een kruising van de pomelo en de oneetbare Ichang Papeda. Het resultaat is een zeer winterharde plant met vruchten ter grootte van een grapefruit en met de smaak van een citroen. Staat bij mij al vier jaar onbeschermd in de volle grond. In eerste instantie in de halfschaduw, maar daar groeide de plant niet goed. Sinds dit voorjaar in de zon, en de groei zit er inmiddels goed in. Het wachten is op de eerste vruchten. Ook deze citrussoort heeft in Duitsland en Frankrijk een bewezen staat van dienst. Voor meer foto's zie: https://citrusvariety.ucr.edu/citrus/CRC1215.html
Herkomst: China
Vorsttolerantie: -12C tot -15C (mits goed geworteld)
Standplaats: Volle zon
Aandachtspunten: Ik raad aan om deze plant zo klein mogelijk te kopen, zodat de plant snel aanslaat. Dit komt de winterhardheid ten goede. Geef hem een beschutte plaats, bij voorkeur tegen een zuidmuur. De plant heeft scherpe naalden.
Winterbescherming: Bij temperaturen onder -10 inpakken met vliesdoek of een plantenhoes.
Bladverliezend: Nee
Citrus Reticulata Changsha (Changshamandarijn)
Dit is de meest winterharde mandarijnsoort. Niet interessant voor de commerciële teelt vanwege de vele zaden die in de vruchten zitten. Wel een behoorlijk winterharde plant die lekkere zoete vruchten geeft waar je ook sap van kunt maken. Staat bij mijn moeder al drie jaar onbeschermd in de volle grond. Groeit zeer snel. De foto is van een net aangeplant boompje in mijn tuin. Zie voor een volwassen exemplaar: https://citrusvariety.ucr.edu/citrus/changsha.html
Herkomst: China
Vorsttolerantie: -14C (mits goed geworteld)
Standplaats: Volle zon
Aandachtspunten: Ik raad aan om deze plant zo klein mogelijk te kopen, zodat de plant snel aanslaat. Dit komt de winterhardheid ten goede. Geef hem een beschutte plaats, bij voorkeur tegen een zuidmuur.
Winterbescherming: Bij temperaturen onder -10 inpakken met vliesdoek of een plantenhoes.
Bladverliezend: Nee
Citrus Glauca x Sinensis (Eremorange)
Dit is een kruising van de Australische woestijnlimoen en de sinaasappel. Je kunt hem gebruiken als limoenvervanger. Ook kan er jam of likeur van gemaakt worden. Goed winterhard. Voor foto's zie: https://www.google.nl/search?q=eremorange
Herkomst: Australië
Vorsttolerantie: -15C (mits goed geworteld)
Standplaats: Zon of halfschaduw
Aandachtspunten: Geen
Winterbescherming: Bij temperaturen onder -12 inpakken met vliesdoek of een plantenhoes.
Bladverliezend: Nee
